Przypisy

36,1 - Rozdziały Iz 36-39, z wyjątkiem Pieśni Ezechiasza (Iz 38,9-20), są powtórzeniem 2 Krl 18,13-20,19. Rozdziały 36 i 37 stanowią, jak się zdaje, dwa równoległe dublety opowiadania o tych samych wydarzeniach. Autor natchniony opowiada najpierw o wyprawie króla asyryjskiego Sennacheryba na królestwo Judy w r. 701.
38,1 - Choroba Ezechiasza nie była współczesna z inwazją asyryjską w r. 701, lecz miała ona miejsce 15 lat przed jego śmiercią, tj. przed r. 714. Ta ostatnia data nie jest pewna. Chronologicznie więc rozdz. 38-39 winny być czytane przed rozdz. 36n.
38,5 - Ostatnie dwa zdania dodane wg 2 Krl 20,5.
38,6 - Wiersze 21-22 winny być czytane po wierszu 6, bo na to wskazuje ich treść i kontekst. Obecne ich miejsce nie jest pierwotne; albo zostały przeniesione ze swego właściwego miejsca, albo są późniejszym dodatkiem lub nawet glosą.
38,7 - Wg 2 Krl 20,9 należy dodać słowa na początku: "Izajasz odrzekł", a na końcu: "Czy cień ma postąpić naprzód o 10 stopni, czy cofnąć się o 10 stopni? Ezechiasz odpowiedział: Postąpić o 10 stopni naprzód to rzecz łatwa dla cienia. Nie tak. Niech się raczej cofnie o 10 stopni! Wówczas prorok Izajasz wezwał Jahwe i cofnął się cień, który już zeszedł na zegarze Achaza o 10 stopni".
38,8 - Zbudował on zegar słoneczny na wzór asyryjski, prawdopodobnie składający się z pewnego układu schodów, na które padał cień od jakiegoś słupka.
38,9 - Tej pieśni brak w równoległym tekście 2 Krl 20. Tekst jej, bardzo skażony, różnie bywa poprawiany i przekładany. Przekład w tekście idzie na ogół za poprawkami i interpretacją, które przyjął Piusowy przekład Psałterza z 1945 roku. Pieśń ma dwie części: w pierwszej są skargi, opis duchowego przygnębienia ciężko chorego Ezechiasza i modlitwa o uzdrowienie, w drugiej: radość, ufność i dziękczynienie po uzdrowieniu. Najwięcej trudności przedstawiają wiersze 15-16. Jeżeli one należą do części pierwszej, wówczas wiersz 15cd jest dalszym ciągiem opisu cierpień Ezechiasza, a wiersz 16 aktem ufności i błagania o uzdrowienie. Jeżeli zaś należą do części drugiej, jak przyjęto w tekście za przytoczonym przekładem Psałterza, wtedy wiersz 14cd kończy część pierwszą modlitwą o uzdrowienie, a w. 15n mówią o uleczeniu Ezechiasza jako fakcie dokonanym, o jego spokoju co do dalszego życia oraz wyrażają dziękczynienie Bogu.
38,12 - Dwa przenośne obrazy bliskiej, jak sądzi Ezechiasz, śmierci.
38,13 - Powtórzenie wiersza 12e. To błąd przepisywacza lub glosa.
38,15 - Możliwe inne przekłady: "Chwalić Cię będę przez wszystkie me lata z okazji przeżytej goryczy mojej duszy" albo: "Wszystek sen mię odleciał z powodu goryczy duszy mojej, Panie, w Tobie nadzieję ma serce moje! Niech się ożywi mój duch! Uzdrów mnie i zachowaj przy życiu!"
38,20 - Wiersze 21-22 przeniesione wyżej między wiersze 6 a 7, bo tu nie są na swoim miejscu.